1. Emotional Freedom Technique (EFT)
Emotional Freedom Technique (EFT) is een methode die in een paar minuten kan zorgen voor verbetering van emotionele blokkades. Iedereen kan dit leren. In mijn boek 'Geluk is een keuze' zie je een praktische handleiding voor het dagelijks gebruik van EFT.
2. Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), is een kortdurende intensieve methode om akelige ervaringen te verwerken. Het is een therapie die bedoeld is voor mensen die klachten houden na het ervaren van een ingrijpende gebeurtenis. EMDR is een vorm van psychotherapie die verschillende succesvolle elementen van andere therapieën integreert in combinatie met een afleidende stimulus, meestal het met de ogen volgen van een bewegende hand van de therapeut. Hierdoor wordt het informatieverwerkingssysteem in de hersenen gestimuleerd.
3. Relatietherapie
Een relatie vraagt om regelmatige evaluatie en bijstelling van afspraken. Vaak lopen relaties vast door onvoldoende communicatie:
- Onuitgesproken irritaties, verwachtingen en ergernissen, elkaar verwijten, ruzie maken, elkaars gebreken niet willen accepteren, elkaars fouten niet kunnen vergeven.
- Niet praten over verschillen, problemen, ervaringen, emoties, verwachtingen en wensen.
- Niet inleven in de ander, invullen voor de ander, elkaar niet begrijpen.
- Niet reflecteren op de relatie, niet erkennen van relatieproblemen.
Andere oorzaken van relatieproblemen zijn:
- Onenigheid over huishoudelijke zaken
- Financiële problemen of onenigheid over geldzaken
- Balans tussen geven en nemen is verstoord
- Elkaar te weinig ruimte geven voor persoonlijke ontwikkeling, eigen vrienden en interesses
- Botsende karakters: te grote verschillen in behoeftes, verlangens en verwachtingen
- Onenigheid over kinderen en de opvoeding
- Ontrouw: verliefdheid op een derde, vreemd gaan (geschaad vertrouwen en angst voor verlies)
- Jaloezie ten opzichte van elkaar
- Cultuurverschillen
- Zorgen, problemen of ziekten van partner/kinderen/(schoon)familie
- Problemen i.v.m. samengesteld- of stiefgezin
- Problemen met intimiteit en beleving van seksualiteit (aanraken, strelen, masseren, vrijen)
- Sleur en routine
- Een van de partners is langere tijd fysiek afwezig, geen tijd voor elkaar hebben/nemen
- Langs elkaar heen leven, samen niets ondernemen, geen gemeenschappelijke interesses of doelen
- Niet langer meer houden van de partner, maar de relatie uit gewoonte in stand houden
- Vervreemding, uit elkaar gegroeid (de een ontwikkelt zich of kiest een andere richting en de ander niet)
- Verandering van woning, baan, gezinssamenstelling
- Onvervulde/ontkende verlangens en wensen
- Onbegrepen spiegels en schaduwkanten, projectie van eigen problemen op de ander
- Niet nemen of afschuiven van eigen verantwoordelijkheid
- Egoïsme, gelijk willen krijgen, manipulatie, agressie
- Afhankelijkheidsproblemen
- Problemen met justitie, incest
Relatietherapie gaat uit van het werken met beide partners. Dat kunnen echtparen zijn, maar ook relaties tussen twee familieleden: moeder en zoon of broer en zus. De nadruk hierbij ligt op het begeleiden van de communicatie naar elkaar en op het gevoelsleven van ieder afzonderlijk. Dit werkt alleen als beide personen instemmen met de therapie. Vaak zijn naast relatietherapie ook individuele sessies met een partner of met beiden gewenst zodat persoonlijke blokkades kunnen worden opgeruimd. Soms worden ook de kinderen hierbij betrokken met toestemming van beide partners.
4. Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP)
NLP kan je helpen om:
- excellente vermogens of ervaringen uit het verleden te 'kopiëren' naar de toekomst;
- een nare herinnering met emotionele lading te veranderen zodat die je niet meer blokkeert;
- een angst of overtuiging die ten grondslag ligt aan je gedrag te veranderen zodat die je niet meer hindert.
NLP is een acroniem en staat voor Neuro Linguïstisch Programmeren. De betekenis hiervan is kortweg als volgt.
Neurologisch: Dit slaat op de subjectieve ervaringen die zijn opgeslagen in de neuronen van het centrale zenuwstelsel in de hersenen.
Linguïstisch: De structuur van subjectieve ervaringen is talig omdat we meestal dingen leren door met andere mensen te praten. Talig kan zijn met woorden of met lichaamstaal. NLP benadrukt de rol van de zintuigen in waarneming en denken. Als mensen communiceren, zetten ze zintuiglijke informatie om in woorden en lichaamstaal. Ieder mens ziet de wereld door een waarnemingsfilter: ongeveer 80% van de mensen is voornamelijk visueel ingesteld, de rest is gericht op gevoel , auditief-digitaal (overzicht, verklaren) of gehoor en een klein aantal gaat uit van reuk of smaak.
Programmeren: Ideeën opgeslagen in ons zenuwstelsel werken als computerprogramma's. Ze stellen ons in staat zintuiglijke prikkels uit de wereld om ons heen op een bepaalde manier te verwerken en daarop met gedrag te reageren. Het is mogelijk om blokkerende subjectieve ervaringen te herprogrammeren zodat het gevoel bij deze ervaring positief verandert. Ook kan een positief gevoel uit het verleden worden gekopieerd naar een negatief gevoel in het heden.
5: Regressietherapie en reïncarnatietherapie
Wat is regressietherapie?
'Regressie' betekent letterlijk teruggaan in de tijd. Bij regressietherapie gaan we samen op zoek naar de oorzaak van een terugkerend probleem. We gaan naar een onverwerkte traumatische ervaring uit het verleden. Het kan gaan om een gebeurtenis die je nog niet hebt verwerkt zoals een ongeval, beroving, verkrachting, oorlogsgeweld of het verlies van een naaste. Het kan ook gaan om een situatie uit het heden die misschien lijkt op een situatie uit je verleden die een oud probleem 'triggert'.
In trance ga je terug naar de bron: traumatische ervaringen (of doorwerkingen hiervan) worden op onbewuste wijze opgespoord, herbeleefd en alsnog verwerkt zodat je probleem verdwijnt. Je kunt bij het opsporen in allerlei momenten in het verleden terechtkomen: recente ervaringen, jeugd en kindertijd, de geboorte, de tijd in de baarmoeder, maar ook op het conceptiemoment, een vorig leven of in de periode tussen twee levens (zie hierna over reïncarnatietherapie). Je onbewuste deel selecteert in welk gebied gewerkt moet worden; je wordt geleid naar die ervaringen die het sterkst met je probleem zijn verbonden.
In de herbeleving kun je ervaren wat je ooit hebt gedacht, besloten, gevoeld, gezien, gehoord of geroken. Deze onbewuste ervaringen put je uit je energetische celgeheugen. Sommige mensen zien min of meer duidelijke beelden, anderen voelen vooral hun lichaam en weer anderen horen wat er gebeurt of 'weten' het gewoon.
Als je onderdrukte emoties, gedachten en zintuiglijke ervaringen zijn geuit en verwerkt, ontstaat er inzicht in wat er ooit gebeurd is en hoe je toen overleefde. Je merkt dat de overtuigingen en reactiepatronen met bijbehorende emoties die toen zinvol waren niet meer in je leven passen. Ze beperken je en veroorzaken problemen. Je kunt bewust kiezen om deze achter te laten in het daar en toen.
Wat is reïncarnatietherapie?
'Re' betekent 'weer'; in het woord 'carne' zit het woord 'vlees', 'lichaam'. Letterlijk betekent reïncarnatie dus 'herbelichaming'. In deze therapie wordt er van uitgegaan dat de ziel van de mens na het lichamelijk sterven door blijft leven en zich daarna weer met een lichaam verbindt. Tussen twee levens in verblijft de ziel in het zogenaamde tussenbestaan. Met reïncarnatietherapie gebeurt hetzelfde als in regressietherapie. We gaan alleen nog verder terug in de tijd. Het is onbelangrijk of je er in gelooft. Je moet alleen wel bereid zijn om je ervaringen serieus te nemen. Want dat deze therapie werkt, blijkt wel uit de sterke gevoelens en indrukken die cliënten kunnen ervaren. Dit, ook al hebben deze ervaringen eerder symbolische dan authentieke waarde en zijn ze historisch aanvechtbaar.
Wat is spirituele regressie?
In een spirituele regressie maak je vanuit een diepe trance verbinding met je ziel, dat deel van jezelf dat blijft bestaan door levens heen. Het deel van je dat 'weet'. Het weet wat de reden is van je bestaan, wat je levensplan en uitdagingen voor dit leven zijn. Het weet waarom bepaalde personen in je leven zijn en waartoe bepaalde ervaringen dienen.
Aan de hand van gerichte vragen exploreer je je ziel en ontmoet je je ware zelf. Je raakt hierdoor meer afgestemd op jezelf en wordt je eigen kompas.
Het fenomeen spirituele regressie is een nieuwe ontwikkeling binnen de regressie- en reïncarnatietherapie. De methodiek komt uit Amerika. De grondlegger, hypnotherapeut Dr. Michael Newton, heeft meer dan 30 jaar onderzoek gedaan onder ruim 7000 cliënten naar hun ervaringen als ziel in de periode tussen fysieke incarnaties. De informatie die uit alle regressies naar voren komt is zeer consistent, ongeacht verschillen in achtergrond, religieuze overtuigingen, cultuur of ras.
6. Droomanalyse
Droomanalyse kan je veel vertellen over je psyche. Iedere droom spiegelt delen van de persoonlijkheid maar niet iedereen is zich daar van bewust. Je kunt leren bewust te worden van je dromen, deze te interpreteren en daarvan te leren. Zo kun je een notitieblokje op je nachtkastje leggen, dromen, die je bij zijn gebleven, in kernwoorden noteren en deze overdenken vóórdat je opstaat. Die toestand, direkt na het ontwaken, is een natuurlijke trance waarin je toegang hebt tot je onbewuste deel. Je kunt de symboliek in je dromen dan zelf verklaren. In therapie laat ik je zien wat de betekenis is van bijvoorbeeld terugkerende, opvallende of nare dromen zodat deze niet hoeven terug te keren. Daarbij laat ik je in de energie stappen van de verschillende delen die in je droom voorkomen.
7. Hypnotherapie
Bij Hypnotherapie wordt gebruik gemaakt van ontspanningsoefeningen, visualisatie- en ik-versterkende technieken, actieve en passieve imaginatie. Doel is in een trancetoestand te komen. Dat is een diepe ontspanning die te vergelijken is met het gevoel van dagdromen, een vorm van zelfhypnose en naar binnen gerichte aandacht. Het is een veranderd bewustzijn waarbij je contact kunt maken met je onbewuste innerlijke wereld. Daarbij maak je je los van je denken, de buitenwereld en je rationele, logische waakbewustzijn. Daardoor krijg je een verhoogde concentratie op je 'belevende ik'. In trance kun je de beschikking krijgen over rijke hulpbronnen in jezelf om die dingen aan te pakken en op te lossen die voor jou van belang zijn. Alleen die ervaringen die op dat moment nodig zijn voor het proces zijn oproepbaar. Je onbewuste deel laat alleen toe wat voor jou zinnig is en wat je aankunt. In de hypnotherapie geef ik je een kader waarbinnen je je eigen weg kunt gaan om zelf een passende oplossing te vinden voor je probleem.
Ieder mens heeft een innerlijke bron van universele kennis in zich. Deze wordt ook wel het hoger zelf of hoger bewuste genoemd. In trance kun je gemakkelijk in contact komen met die innerlijke gids of wijsheid. In trance kun je gebruikmaken van de helende capaciteiten van je onbewuste deel. Je kunt bewust worden van onverwerkte emoties en negatieve overtuigingen en deze verwerken. Oude overlevingsstrategieën of rollen die je functioneren blokkeren kun je begrijpen en transformeren of loslaten. Je kunt inzicht krijgen in dat wat je vroeger geen plek hebt kunnen geven. Je kunt inzichten krijgen over waarom de dingen zijn gegaan zoals ze zijn gegaan. Er kan acceptatie ontstaan en vooral vergeving van jezelf en van anderen. Hierdoor kan heling van je ziel ontstaan die direct invloed heeft op je leven in het hier en nu. Je kunt meer jezelf zijn, het gevoel hebben de moeite waard te zijn, je gevoel volgen en je grenzen aangeven. Daardoor kan je levenspad zich ontvouwen zoals het voor je is bedoeld.
8. Passieve of actieve imaginatie
Bij een passieve imaginatie neem ik je mee op een reis in je verbeelding zonder dat jij daarop invloed uitoefent. De belevenissen kunnen de volgende doelen hebben. Een passieve imaginatie:
- kan je belangrijke inzichten geven;
- kan je in een gewenste toestand brengen;
- kan je een gevoel van zelfvertrouwen geven;
- kan je weer bewust maken van een verborgen hulpbron;
- kan je naar je ware zelf brengen;
- kan je helemaal ontspannen.
Bij een actieve imaginatie maak je ook een reis in je verbeelding, maar hierbij doe je actief mee door aan te geven wat er zich in je fantasiewereld afspeelt. Daarnaast kun je mede bepalen hoe je reis verder verloopt waardoor je invloed kunt uitoefenen op wat er gebeurt. Deze vorm wordt ook wel begeleide dagdroomtherapie genoemd. De imaginaties zijn vaak visuele, symbolische voorstellingen die uit je onbewuste deel opborrelen. Daarbij kun je ook innerlijke sensaties ervaren van geluid, gevoel, geur en smaak. Ook een droom kan worden gebruikt als startpunt voor de imaginatie.
9. Delenwerk
Er zijn delen van onze persoonlijkheid die tot op zekere hoogte een eigen leven leiden: het kinddeel, het volwassen deel en het ouderdeel. Maar ook de driftige peuter, de zich schamende puber, de romantische adolescent in onszelf; een machteloze woede die steeds terugkomt, een donker gat waar we af en toe in terecht komen, de toekomstfantasie die ons blijft stimuleren. In de therapie roep ik deze innerlijke kanten bij je op als bijna aparte delen of persoonlijkheden waarmee je een 'gesprek' voert. Dit kan duidelijkheid geven over innerlijke conflicten en onopgeloste trauma's. Je kunt in een sessie ook een 'gesprek' voeren met dat deel dat ervoor zorgt dat je pijn of een ziekte hebt of met dat deel dat verantwoordelijk is voor het in stand houden van een nare gewoonte of gedragswijze waar je vanaf wilt. Elk deel in je heeft altijd een positieve intentie voor je. In de sessie laat ik je aan dat deel vragen wanneer en waarom het is ontstaan. Dat inzicht is belangrijk voor heling. Vervolgens laat ik je met dat deel een andere manier afspreken om die positieve intentie voor je te bereiken. Als dat lukt, is je probleem weg.
10. Innerlijk kind therapie
Ontstaan van onderdrukte, gekwetste, 'innerlijke kinderen'
De oorzaak van veel problemen kun je vinden in je kindertijd, je huidige of een vorig leven. Het 'innerlijk kind' (en daarvan heb je er vaak meer) is een deel van je dat eigenlijk een bron van energie, speelsheid en vreugde zou moeten zijn, maar vaak nog steeds vast zit in het verleden. Het is als het ware 'bevroren' in de tijd dat het is ontstaan. Vaak draagt dit deel van ons pijn, verdriet, teleurstelling en vaak ook boosheid in zich. Daarom wordt dit deel meestal onderdrukt. Een gekwetst kind is niet of nauwelijks in staat een gevoel van zelfvertrouwen en eigenwaarde op te bouwen. Dat is zo als het bijvoorbeeld te weinig liefde heeft gehad, niet gewenst is geweest, achtergesteld werd bij een broertje of zusje of seksueel is misbruikt. Als volwassene ben je dan erg onzeker en angstig en vind je jezelf minder waard dan een ander. Je voelt je dikwijls ook slachtoffer (ik kan er toch niets aan doen, ik ben immers zo geworden door--). Soms ontstaat de neiging om je zoveel mogelijk uit het leven terug te trekken en contacten met anderen te mijden. Ook kan het omgaan met gevoelens van genegenheid of boosheid, veel moeite kosten. Het kan voorkomen dat je je bijna letterlijk vastklampt aan een partner ('als hij/zij weg is, ben ik niets meer'). Er kunnen extreme woedeuitbarstingen zijn. Je bent dan niet in staat op een bepaalde situatie te reageren als een volwassene maar wel als een kind.
Als je niet geleerd hebt om goed voor jezelf te zorgen zoek je afleiding om de ellende niet te hoeven voelen. Je kunt je dan storten op overmatig eten en drinken, tv kijken, internetten, roken of relaties. De echte oorzaken van je gevoel worden daarmee niet opgelost. Het verdriet, de leegte, de woede en de onrust worden alleen maar groter.
Aanpassen en overleven
Een klein kind is afhankelijk van de ouders en daarom onvoorwaardelijk loyaal. Zij zijn de norm en geven liefde, zorg en veiligheid om te overleven. Daarom zullen de meeste kinderen zich in de eerste plaats aanpassen om zich zo van de liefde van een ouder te verzekeren, om de ouder te beschermen of te redden. Dat doen ze ook al gedraagt de ouder zich destructief. Daarbij verliest het kind vaak een deel van zichzelf en worden eigen behoeften ontkent. Overlevingsstrategieën, die je als kind hebt gebruikt om je staande te houden, kunnen je als volwassene beperken. Dat komt met name in relaties tot uitdrukking. Zo'n gedrag kan voor jou, maar zeker ook voor je omgeving, onaanvaardbaar worden.
Helen van het 'innerlijke kind'
In regressietherapie kun je met je innerlijke gekwetste kind in contact komen. Je kunt het vragen wat het nodig heeft, wanneer en waarom het zo gekwetst werd en welke reactie of welk besluit dit toen teweeg heeft gebracht. Je kunt je innerlijk kind geven wat het heeft ontbeerd en vrede sluiten met dit deel in jezelf zodat het je niet meer blokkeert.
Een belangrijk aspect van het 'innerlijk kindwerk' is dat het helpt los te komen van overtuigingen. Voorbeelden zijn: 'ik ben niet goed genoeg', ík mag geen fouten maken', 'als ik maar alles voor hem doe, dan is hij wel lief voor mij', of 'als ik maar niks voel, dan red ik het wel'. Zo'n overtuiging wordt meestal onbewust door allerlei kleine voorvallen gedurende de dag geactiveerd. Je blijft er dus keer op keer in terugvallen, tenzij je dit innerlijke kind erkent en heelt.
Een mogelijke ingang tot 'innerlijk kindwerk' is een familieopstelling; daarbij maak ik bijvoorbeeld gebruik van poppetjes als representant van de gezinsleden.
11. Ademtherapie
Natuurlijke ademhaling
In de natuurlijke ademhaling 'haal' je geen adem. Je ademt vanzelf in en uit zonder erbij na te denken, zoals een baby dat van nature doet. De meeste mensen hebben deze natuurlijke ademhaling verloren en gebruiken daardoor maar een beperkt deel van hun ademhaling. Ze halen voldoende adem om te overleven, maar ervaren onvoldoende levensenergie. Om te overleven kun je een paar dagen zonder voedsel, water of slaap. Maar het is levensbedreigend om enkele minuten géén zuurstof is hebben. Zuurstof is de belangrijkste bron waarmee je je cellen voedt. Door ademtherapie kun je leren weer op een natuurlijke wijze te ademen. Want adem is leven.
Doorademen bij spanning
Op spannende momenten ben je geneigd om je adem in te houden. In de ademtherapie leer je juist bij spanning toch door te ademen. Daardoor kan het gevoel, dat je hebt, blijven stromen en zet je het niet vast. Je voorkomt daarmee dat er blokkades ontstaan. Als je doorademt, geef je jezelf letterlijk meer lucht zodat je beter met stressvolle situaties kunt omgaan.
Ruimte geven aan onverwerkte emoties
Op je ademhalingssysteem als zodanig kun geen invloed uitoefenen maar je kunt wel bepalen hóe je ademt. Manieren van ademhaling kun je verdelen in buikademhaling, middenrifademhaling en borstademhaling. Door deze drie met elkaar te verbinden krijg je een optimale zuurstofopname.
Door een verbonden ademhaling zonder adempauzes kun je jezelf bevrijden van onverwerkte emoties.
Lucht geven aan lichamelijke blokkades
Als je lichamelijke blokkades hebt, leer je in de ademtherapie welke manier van ademhalen bij jouw klacht past. Deze ademhaling kan je pijn verlichten.
Op adem komen
Ademtherapie is een bijzonder eenvoudige maar zeer krachtige ontspanningstechniek. Door bijvoorbeeld een tijdje je ademhaling te observeren kun je je gedachtestroom stop zetten waardoor je als vanzelf in het nu komt. Ook is ademtherapie geschikt voor het voorkomen van allerlei klachten. Een natuurlijke ademhaling heeft effect op je hele lichaam. Ze maakt dat je beter in je vel komt te zitten en je ervaart meer levenskracht. Daardoor neemt je zelfvertrouwen toe.
12. Rationeel Emotieve Therapie (RET)
Rationeel Emotieve Therapie (RET) is een benadering waarbij ervan wordt uitgegaan dat aan emotionele problemen vaak irrationele, negatieve gedachten en opvattingen ten grondslag liggen. Transformatie kan worden bereikt via bewustwording, omdenken en ombuigen van deze destructieve gedachten. Dit heeft een positieve invloed op je emotionele beleving. Verandering van gedachten zorgt dus voor een verandering in je gevoel.
13. Neuro Emotionele Integratie (NEI)
NEI is ontwikkeld om emotionele blokkades op te sporen aan de hand van een lichamelijke reactie. Bepaalde lichaamsdelen zijn verbonden met emoties. Het opsporen van blokkades vindt plaats door middel van een spiertest. Je drukt je duim en wijsvinger licht tegen elkaar en de therapeut richt zich tot een bepaald lichaamsdeel en trekt de vingers uit elkaar. Als je vingers verzwakken is er sprake van een emotionele blokkade. Je vingers werken als een leugendetector en zijn verbonden met je onbewuste deel. Je kunt deze test verstandelijk niet beïnvloeden: het is een onbewust proces. De therapeut onderzoekt wat de eerste keer was dat deze emotie zich bij jou heeft voorgedaan en onder welke omstandigheden deze opnieuw getriggerd wordt. Door de drukpunten te masseren en bepaalde affirmaties uit te spreken verdwijnen de blokkerende emoties voorgoed. Dit geldt ook voor onderliggende kernovertuigingen zoals 'ik ben niet goed genoeg' of 'alles moet perfect zijn, anders gaat het mis'. Door de negatieve en de positieve kernovertuiging te beleven en te integreren met je brein verdwijnt ook deze blokkade. Met NEI kun je ook belangrijke levensvragen beantwoord krijgen. Het onbewuste deel reageert op gesloten vragen via de spiertest.
14. Chakratherapie
Chakratherapie richt zich op het activeren, openen, uitbalanceren en reinigen van de chakra's. De therapie is met name gericht op de chakra's waar problemen zich manifesteren. Onverwerkte emoties kunnen zich verkleven met gelijksoortige emoties en zorgen voor een energetische verdichting in de aura. Zowel de chakra die correspondeert met het betreffende deel van de aura als het fysieke lichaam in een bepaald gebied krijgen dus een verstoorde energietoevoer. Hierdoor ontstaan fysieke of psychische klachten. Klachten kunnen gevoeld worden in de aura voordat ze merkbaar zijn in het fysieke lichaam.
15. Aurareading en -healing
Aurareading
Bij het lezen van de aura wordt vastgesteld hoe het staat met de levensenergie in je aura en chakra's. Je aura is het energieveld om je lichaam heen en je chakra's zijn de energiecentra in je lichaam. Als je een blokkade hebt, is dat te merken aan je uitstraling. Op die plekken is de doorstroming van de energie geblokkeerd. Door de reading krijg je zicht op je blokkades, processen en op je kernthema.
Aurahealing
Bij het helen van je aura strijkt de therapeut door je energieveld zodat de blokkades in beweging komen. Innerlijke processen worden daarmee op gang gebracht en je zelfhelend vermogen wordt geactiveerd.
16. Familie-, relatie- en systeemopstellingen
Bij een familieopstelling wordt een ruimtelijke voorstelling gemaakt van de familie waartoe je behoort. Dit kan bijvoorbeeld het gezin van herkomst zijn maar er kan ook gekeken worden naar jezelf in je huidige relatie of gezin.
Wanneer je een opstelling doet, stel je intuïtief de representanten voor jezelf en voor je familieleden op. Ook abstracte delen kunnen worden opgesteld zoals jouw angst of de toekomst. Representanten kunnen mensen zijn maar ook voorwerpen.
Wat in de opstelling naar boven komt, wordt niet bedacht maar ontstaat spontaan. Het is fascinerend te merken dat de representanten in de opstelling toegang krijgen tot het gevoel en de onderlinge verhoudingen van diegenen die zij representeren.
Een opstelling kan ook individueel plaatsvinden met behulp van poppetjes of voorwerpen.
De opstelling maakt patronen zichtbaar, geeft je nieuwe inzichten en de mogelijkheid om los te laten wat je niet meer dient.