Hoe ga ik om met een narcist: narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS)?
Wat is de definitie van een narcist?
Narcisten zijn mensen die doorslaan in egoïstisch gedrag. Er zijn meerdere gradaties. Dit wordt medebepaald door je opvoeding, ontwikkeling en de cultuur waarin je bent grootgebracht. De ergste vorm van narcisme wordt getoond door iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS). Volgens onderzoeken heeft 8 procent van de bevolking last van een NPS: ruim 1 miljoen mensen en voornamelijk mannen. Je vindt ze aan de top van organisaties, in de psychiatrie en in het criminele circuit. Ze laten een spoor van vernieling achter.
Een NPS is een ziekte die wordt gekenmerkt door een overdreven gevoel van eigenwaarde, een sterke behoefte aan bewondering en een laag inlevingsvermogen. Het wordt deels veroorzaakt door een afwijking in de hersenen in het gebied dat correspondeert met zelfbewustzijn, zelfbeheersing en zelfliefde. Voor de leesbaarheid wordt verder in dit artikel gebruik gemaakt van hij-vorm en de term narcist waar iemand met NPS wordt bedoeld.
Wat zijn de kenmerken van een narcist?
Het is lastig om een narcist te herkennen; hij doet zich namelijk anders voor dan hij is. Naar de buitenwereld en in het begin van een relatie kan een narcist uiterst charmant, vriendelijk, zelfverzekerd, onverstoorbaar, nonchalant en stabiel overkomen. Zijn binnenwereld zit echter vol van onzekerheid, angst, gebrek en onvrede. Zijn gebrek aan eigenliefde en eigenwaarde wordt gecompenseerd door een superego waarmee hij anderen degradeert tot minderwaardige mensen. Eigen prestaties worden breedvoerig gedeeld en successen van anderen worden vaak als eigen prestaties opgeëist. De narcist vindt zichzelf heel belangrijk en meent recht te hebben op een speciale behandeling en bovenmatige aandacht. Hij overheerst, liegt, bedriegt, manipuleert en misbruikt anderen om er zelf beter van te worden. Als een volleerd acteur speelt hij diverse rollen, simuleert emoties en windt iedereen om zijn vinger om zijn zin te krijgen. De narcist houdt zich niet bezig met de gevolgen van zijn gedrag op anderen.
Een narcist kan niet tegen fouten, kritiek, problemen en feedback. Hij projecteert deze op anderen zonder zich daar iets van aan te trekken of schuldig over te voelen. Hij doet niet aan zelfreflectie, heeft een vals zelfbeeld en zoekt geen hulp om te groeien in bewustzijn en hartskracht.
Vaak heeft de narcist ook last van een verslaving of obsessie, kan ontploffen in een woedeaanval als hij zijn zin niet krijgt en de partner isoleren van familie en vrienden.
Een liefdesrelatie met een narcist kan uiterst pijnlijk en zwaar zijn omdat er geen sprake is van evenwaardigheid, eerlijkheid en echtheid. Hij manipuleert je meesterlijk zodat je een kwetsbaar, kneedbaar, machteloos en afhankelijk slachtoffer wordt. Hoeveel liefde je ook stopt in een relatie met een narcist; hij verandert niet, is niet oprecht geïnteresseerd in jou. Hij wil worden gevreesd of bewonderd. Een narcist is bang voor liefde omdat ze daar niet mee kunnen omgaan. Hoe meer liefde je ze geeft, hoe minder je terugkrijgt.
Wat kun je leren van een narcist?
Wanneer je de narcist beschouwt als een persoon met een ziekte, kun je er anders naar kijken. De ziekte maakt van hem geen slecht mens. Hij heeft zichzelf niet gemaakt en toont zijn beste gedrag binnen zijn mogelijkheden. Hij verdient je compassie want hij heeft immers een chronisch tekort aan liefde, empathie en respect voor anderen en voelt zich onzeker en tekortgedaan. Hij is een gevangene van zijn eigen negatieve overtuigingen, leugens, conflicten en fantasieën; hij leeft in een arme, eenzame wereld zonder liefde, vertrouwen en harmonie.
Door het superego van de narcist kun je goed zien wat de overdreven versie is van gedrag waarin je goed voor jezelf zorgt. Bij een narcist staat eigen belang voorop en wordt geen rekening gehouden met anderen. Zonder ego zorg je goed voor jezelf maar houd je daarbij ook rekening met anderen.
De voordelen van de omgang met een narcist zit voornamelijk in de lessen die je worden gespiegeld. Voorbeelden van kwaliteiten die je juist door te kijken naar een narcist beter kunt ontwikkelen:
1. Tolerantie, loslaten
2. Compassie, mededogen
3. Jezelf positioneren, ruimte innemen
4. Jezelf iets gunnen, jezelf op de eerste plaats zetten
5. Overtuigen, assertief optreden
6. Trouw zijn aan jezelf, doen waar je zin in hebt
7. Tactvol, diplomatiek
12 Tips: Hoe kan ik het beste omgaan met een narcist?
- Laat de behoefte los om hem te veranderen; hij kan en wil dat niet.
- Blijf buiten schot: wil hem niet confronteren, negeren, corrigeren of de baas zijn.
- Wees op je hoede en bewaak je grenzen.
- Kom niet in zijn vaarwater: geef hem de ruimte en richt je op je eigen dingen.
- Beperk het samenzijn in duur en frequentie.
- Houd communicatie 1 op 1, kort, zakelijk of algemeen. Wees vriendelijk, duidelijk en consequent.
- Erken zijn macht door hem het gevoel te geven van gelijk hebben of winnen.
- Toon begrip, geef aandacht, moedig hem aan, geef welgemeende complimentjes.
- Gun hem jouw gouden tips, ideeën en succes maar verwacht niets terug van hem.
- Doe niets voor hem dat hij zelf kan doen anders behandelt hij je als loopjongen of dienstmeisje.
- Neem niks persoonlijk: blijf kalm of loop weg wanneer hij je beledigt, afwijst of verbaal domineert.
- Lees over slachtoffer zijn van narcisme Het verdwenenzelf en Voorbij het narcisme.
Laatste berichten van Mariska Jak (toon alles)
- Hoe herken je je valse wil en herwin je je authentieke wil? - 21 november 2024
- Ontdek welke krachten jouw keuzes beïnvloeden - 21 november 2024
- Mini-meditatie: Heling van je gekwetste innerlijke kind (duur audio: 8 minuten) - 20 november 2024
Voor mensen wiens partner, man of vrouw, een narcist is, is er maar één remedie:
RENNEN!!
Ik ben zelf 13j met een narcistische vrouw getrouwd geweest en het was 12j strijd. Constant grenzen verleggen en je vrijheid proberen in te perken, je familie en vrienden worden afgekraakt en jijzelf natuurlijk ook. Blijf bij een narcist uit de buurt en verwijder hem/haar uit je leven!