Ontdek emoties en emotionele blokkades: deel 1
In dit artikel leer je wat emoties zijn, welke soorten er zijn, hoe ze ontstaan en wat ze lichamelijk met je kunnen doen. Je leert over de functie van emoties, basale angsten en behoeften en hoe je daarmee kunt omgaan. Je ziet welke indicatoren op een gebrek aan eigenwaarde wijzen en hoe je weerstand kunt herkennen.
1. Wat zijn emoties?
Een emotie is een uitingsvorm van je gevoel. Het woord emotie komt van het Latijnse ‘e-movere’, dat eruit bewegen betekent. Maar we gebruiken het woord emotie in de praktijk ook voor emoties die je binnen houdt. Emoties kun je op verschillende manieren uitdrukken. Je kunt met woorden uitdrukken hoe je je voelt. Je emoties komen ook tot uitdrukking via je lichaamshouding en gezichtsuitdrukking. Emoties op zich zijn neutraal, gezond en hebben een belangrijke signaalfunctie. Zo geeft een schuldgevoel je bijvoorbeeld aan dat je iets hebt gedaan dat niet oké is. En de functie van jaloezie is aan te geven dat je iets mist. Emoties zijn instinctieve reacties, ze hechten zich aan gebeurtenissen (uit het verleden) en komen spontaan in je op. Emotie wordt in het spraakgebruik vaak gelijkgesteld met gevoel. Terwijl je meer kunt voelen dan emoties. Voelen is het vermogen iets passief te ervaren.
2. Hoe ontstaan emoties?
Emoties kunnen ontstaan door een gebeurtenis, door gedachten die je daarover hebt maar ook door een herinnering aan een gebeurtenis. De meeste gebeurtenissen op zich zijn niet erg; ze worden pas erg als je daar een negatieve betekenis aan geeft. Je hebt altijd een keuze in wat je met je emoties doet. Het beste is ze te accepteren en in liefde los te laten. Daarmee voorkom je onnodige strijd; het is zoals het is. Als je ja zegt tegen emoties, en daarmee aangeeft dat ze er mogen zijn, voorkom je dat ze je energiesysteem verstoren. Ja zeggen betekent dat je de energie van de emotie zonder oordeel toelaat. Daarnaast heb je de keuze of je emoties uit of niet. Je kunt je emoties verbergen op onbewust niveau (repressie) of op bewust niveau (suppressie). Op basis hiervan kies je vervolgens met welk gedrag je reageert op een situatie.
Weet jij welke emoties je van jezelf mag voelen en welke niet? Mag je van jezelf bijvoorbeeld boos of verdrietig zijn? Welke emoties accepteer je niet van jezelf en verberg je liever?
3. Welke soorten emoties zijn er?
Er zijn vier basisemoties: angst, blijdschap, boosheid en verdriet. Andere emoties zijn uitingsvormen daarvan. Voorbeelden:
- Uitingsvormen van angst zijn: onveiligheid, onzekerheid en wantrouwen.
- Uitingsvormen van blijdschap zijn: openheid, tevredenheid en lachen.
- Uitingsvormen van boosheid zijn: jaloezie, ergernis en koppigheid.
- Uitingsvormen van verdriet zijn: schuld, schaamte en onmacht.
Door combinaties van deze basisemoties kennen we oneindig veel emoties. Ik zal ze hier niet noemen. Ook ga ik nu niet in op positieve emoties (blijdschap). Ik wil je alleen nog herinneren aan het belang van het loslaten van positieve emoties. Want ook als je hieraan vasthoudt, kunnen blokkades ontstaan.
Emoties zijn de ‘kleuren’ van de Bron en geven aan in hoeverre je daarop bent afgestemd. Innerlijke vrede is je natuurlijke staat van zijn. Gevoelens van dankbaarheid en waardering liggen bijvoorbeeld dicht bij de Bronenergie. Gevoelens van haat, wrok en verbittering liggen daar ver vanaf. Roep deze emoties maar eens op om het verschil in energie te ervaren.
4. Wat doen emoties met je lichaam?
Emoties bevatten sensorische informatie; je kunt ze in je lichaam voelen. Elke emotie kost energie en verstoort je energiebalans: zowel de negatieve als de positieve emoties. Als je blij bent, gebeurt er van alles in je lichaam. De energie stroomt door je lichaam en je wordt warm van binnen. Bij negatieve emoties ontstaan ook allerlei lichamelijke reacties. Je kunt ze goed voelen bij angst, gepieker, boosheid en stress. Ze plegen een aanslag op je immuunsysteem door een versnelde hartslag, een snellere of oppervlakkige ademhaling, overproductie van adrenaline, zintuigen die op scherp staan en gespannen spieren. Je lichaam maakt zich daarmee klaar voor een reactie: vechten of vluchten. Ook bij een voorstelling van angst of het idee van stress treden deze symptomen op. Elke negatieve emotie veroorzaakt een samentrekking van de zachtere weefsels van je lichaam waar de emotionele energie stroomt: in je huid, bindweefsel, spieren en pezen. Je kunt wit wegtrekken van angst of koken van woede. Verdriet kun je voelen als pijn in je borst. Je lippen en kaken verkrampen en je tanden knarsen bij boosheid. Je tenen krommen bij schaamte en zorgen. Bij onmacht wordt je keel afgeknepen. Bij stress spannen je nek en schouders zich aan. Het zijn allemaal signalen dat er iets aan de hand is en dat de balans moet worden hersteld.
5. Hoe moet je omgaan met negatieve emoties?
Leer van emotionele pijn
Emoties zorgen voor een lichamelijke reactie. Je kunt deze signalen negeren of er iets van leren. Je lichaam streeft altijd naar een natuurlijke balans maar jij bent de baas en bepaalt uiteindelijk wat je met je gedachten en emoties doet. Als je emoties niet accepteert, loslaat of op een passende wijze uit, blokkeren ze je energiesysteem. Emoties die je verdringt worden opgeslagen in je celgeheugen. Deze onverwerkte emoties kunnen je leven gaan bepalen en zorgen voor lijden in de vorm van vermoeidheid, stoornissen of ziekten. Bij sommige mensen gaat het zo ver dat ze bovendien de verbinding kwijtraken met de mensen om zich heen. Ze zonderen zich af en hun vermogens tot communiceren, aanvoelen, liefhebben en vertrouwen worden minder.
Alles wat je overkomt, hoe ellendig ook, is goed voor je. Weet je wat mijn motto is in dit kader? ‘Frustratie? Felicitatie!’ Pijn is een signaal dat aangeeft dat er iets mis is en het duidt op een verstoring van je energiesysteem. Pijn stimuleert je de confrontatie aan te gaan met jezelf. Als je emotionele pijn ziet als een leerkans, kan het leiden tot een nieuw inzicht, begrip, een andere kijk of gedragskeuze.
Verander je gedachten over de gebeurtenis
Stel je voor dat het plotseling regent op de ochtend van je trouwdag. Je hebt geen tent buiten geregeld omdat er goed weer was voorspeld. Hoe kun je daarop reageren? Je reactie kan gevuld zijn met teleurstelling, frustratie, verdriet en somberheid. Het kan leiden tot ruzie en verwijten. Een andere reactie kan zijn dat je snel een creatieve oplossing zoekt voor deze onverwachte weersomslag. Misschien vind je wel een ludieke droge locatie die je een verrassend leuke trouwdag bezorgt. Bij elke gebeurtenis heb je de keuze er een andere betekenis aan te geven dan je normaal zou doen. Het zou mooi zijn als je bij elke gebeurtenis die je zou kunnen ontregelen even stil staat om je gedachten te bepalen. Daarmee voorkom je het ontstaan van ongewenste emoties en gedrag.
Transformeer een negatieve emotie in een positieve
Daarnaast kun je negatieve emoties ook transformeren in positieve. Zo kun je angst omzetten naar enthousiasme en daadkracht. Haat kan je aanzetten tot vergeving en tolerantie. Schaamte geeft je een slecht gevoel over iets dat je hebt gedaan en gaat dan ook vaak gepaard met verdriet. Maar het kan ook een drijfveer zijn om je wilskracht te versterken en het kan leiden tot gedragsverandering. Jaloezie kan het begin zijn van eigenliefde en zelfvertrouwen. Begeerte en hebzucht kunnen je een helder beeld geven over je eigen verlangens. Vanuit een gevoel van onrechtvaardigheid kun je een start maken met het aangeven van eigen wensen en grenzen. Schuld geeft je een slecht gevoel over jezelf om wat je een ander hebt aangedaan. Zelfbestraffing helpt niet om herhaling te voorkomen of te beschermen tegen straf van buiten. Schuld kan wel leiden tot bewustwording en inzicht geven in de functie van gebeurtenissen in het verleden.
Frans had bijvoorbeeld onterecht zijn woede geprojecteerd op zijn vrouw Ans. Hij vond achteraf dat hij haar onrechtvaardig had behandeld en creëerde een schuldgevoel. Frans strafte zichzelf hiervoor in de hoop dat het weer goed zou komen met Ans. Hij besefte dat er ook een andere manier is om met woede om te gaan. Hij leerde zijn woede te accepteren met alle lichamelijke reacties die daarbij horen. Frans onderzocht verder wat die woede hem te zeggen had en kon daardoor pijn uit het verleden loslaten. Hij stelde zich bovendien kwetsbaar op naar Ans door met haar over zijn gevoel te praten en zijn excuus aan te bieden. De relatie met Ans werd daardoor beter.
6. Wat zijn mogelijke redenen om emoties te verbergen?
Emoties moet je verwelkomen. Emoties zijn waardevol, ze drukken uit wat je voelt en geven je belangrijke informatie. Kinderen doen dat van nature goed; ze uiten hun emoties meteen. Denk maar aan het stampvoetende kind dat zijn zin wil doordrijven. Het is niet handig ongenuanceerd je emoties te uiten in alle omstandigheden zoals kinderen dat doen. Dat zou onwerkbaar zijn in deze maatschappij waarin het gevoel vaak op de tweede plaats komt. Je kunt besluiten een emotie tijdelijk te parkeren omdat het niet past en die op een later moment weer oppakken.
De meeste mensen hebben geleerd dat het niet gepast is emoties te tonen. Vaak worden emoties daarom onderdrukt en verstopt. Een andere reden waarom emoties worden verdrongen is als je geleerd hebt de ander centraal te stellen en daarmee je eigen emotionele behoeften op de tweede plaats te zetten. Zo ken ik een jonge vrouw die haar man verloor en achterbleef met twee kleine kinderen. Ze kon haar verdriet niet toelaten omdat ze vond dat ze dienstbaar moest zijn aan haar kinderen. Pas toen de kinderen groter waren, gaf zij zichzelf toestemming het verdriet te voelen. Het kan ook zijn dat je een strategie hebt ontwikkeld waarin je jezelf als slachtoffer opstelt. Uitspraken die hierbij passen zijn: ‘hij maakt mij boos’ of ‘zij heeft mij gekwetst’. De gedachte die daarbij hoort is dat deze emoties worden veroorzaakt door anderen. Je geeft jouw macht dan af en ontkent dat je zelf iets zou kunnen doen met die emoties.
Ga verder naar deel 2 van dit artikel.
Laatste berichten van Mariska Jak (toon alles)
- Hoe herken je je valse wil en herwin je je authentieke wil? - 21 november 2024
- Ontdek welke krachten jouw keuzes beïnvloeden - 21 november 2024
- Mini-meditatie: Heling van je gekwetste innerlijke kind (duur audio: 8 minuten) - 20 november 2024
