Hoe blijf ik stress de baas?
Gezonde en ongezonde stress
Positieve stress is gezond; het lichaam kan zich daardoor aanpassen aan veranderingen. Het zorgt voor prikkelende uitdagingen, geeft het leven kleur en het helpt je vaak beter te presteren. Denk maar aan je eerste werkdag, een sollicitatiegesprek of een ander moment waarop je op scherp moet staan.
Een tekort aan stress (verveling, werkloosheid, gebrek aan zingeving) en continue blootstelling aan hoge intense spanningen is ongezond. Het tast je immuunsysteem aan en versnelt het verouderingsproces, het verlaagt je productiviteit en gevoel van welzijn. Je kunt er allerlei klachten van krijgen zoals vermoeidheid, apathie, concentratieproblemen, ademhalingsproblemen, slaapstoornissen, angst, prikkelbaarheid, boosheid en overgevoeligheid voor prikkels. Als je stresssymptomen blijft negeren, stijgt de kans op een maagzweer, hart- en vaatziekten, depressie en burn-out.
Stress heeft onmiskenbare fysiologische gevolgen. Je hebt vast wel eens bijna een auto-ongeluk gehad. Je kreeg klamme handen, een bonzend hart en ademtekort. Misschien wel een hele tijd nadat het voorval zich voordeed. Het is zelfs zo dat je tijdens een herinnering aan het voorval keer op keer dergelijke stress-symptomen kunt krijgen. Het lichaam maakt namelijk geen onderscheid tussen werkelijke en denkbeeldige bedreigingen. De reacties zijn hetzelfde. Je lichaam maakt ook geen onderscheid tussen positieve en negatieve oorzaken van stress.
Omgaan met stress
Confrontatie met een stresssituatie brengt een chemische kettingreactie in je lichaam op gang. Deze primitieve respons heeft het lichaam nodig om zich klaar te maken om te vluchten of vechten tegen een bedreigende situatie. De aanmaak van adrenaline zorgt voor een stijgende bloeddruk, een versnelde hartslag, verscherpte zintuigen, gespannen spieren en een verlaagde pijngevoeligheid. Als het gevaar is geweken, herstelt je lichaam het balans via de aanmaak van de gelukshormonen endorfine en dopamine. Stress zorgt ervoor dat je je helderheid verliest, je intuïtie niet kunt raadplegen en dus niet meer weet wat je moet doen. Vaak zoek je een oplossing in de buitenwereld maar je blijft worstelen met twijfel, onmacht en onzekerheid. Je gaat piekeren, je zorgen maken over hoe het verder moet. Daardoor kom je in een vicieuze cirkel terecht en kun je last krijgen van allerlei klachten. Je kunt dit voorkomen door bewust zijn en zelfreflectie: bewust van de (mogelijke) stressoren en hoe je daarop reageert met gedachten, gevoelens en in gedrag. Wanneer je de ervaring verandert, veranderen ook de gevolgen van stress. Je geeft zelf betekenis aan gebeurtenissen. Wanneer je een stresssituatie ziet als een mogelijkheid tot een rijke leerervaring of een uitdaging, heb je geen stress. Ook al vraagt zo’n situatie om extra inspanningen en roept deze emoties bij je op. Het helpt als je afstand neemt van je belevende ik en de nare gevoelens in je lichaam omarmt. Dat vraagt om het loslaten van de behoefte de ongemakkelijke gevoelens te willen analyseren, begrijpen, oplossen of wegdrukken. Daarmee geef je het juist aandacht en wijs je onbewust jezelf af. Je hoofd is niet de sleutel tot succes; dat is je hart.
Time-management
Een van de meest essentiële technieken om stress te behandelen is time-management. Tijd kun je niet managen; wel de manier waarop je daarmee omgaat. Belangrijk is dat je zelf keuzes maakt voor je activiteiten, dat je je gedraagt als een dirigent, dat je je tijd onafhankelijk maakt. Doe je dat niet, dan voel je je pas goed als andere mensen jou goed behandelen. Als anderen dat niet doen, voel je je vervelend. Ook een ‘Time-master’ wordt beïnvloed door prikkels vanuit de omgeving, maar deze zijn voor hem niet doorslaggevend. Hij kiest zelf welke invloed deze prikkels op hem hebben. Bedenk dus dat je zelf controle kunt uitoefenen op wat je doet en hoe je je voelt. Je moet je realiseren dat jij degene bent die kiest. Wat je nodig hebt om een Time-master te worden is ook effectief om stress te verminderen. Immers meer tijd hebben voor de dingen die je echt belangrijk vindt, is van positieve invloed op het verminderen van stressgevoelens. Hierna volgen nog enkele extra tips om op een goede manier om te gaan met stress.
Tips voor het omgaan met stress
• Laat veranderingen en diversiteit toe in je leven; ze horen erbij.
• Accepteer tegenslag en teleurstelling en beschouw elke ervaring als een verrijking.
• Herkader of verander van perspectief als je denkt dat je geen keuze hebt.
• Zet de eerste stap naar je doel zonder dat je precies weet waar je uitkomt.
• Omarm ongemakkelijke gevoelens in je lichaam.
• Stop, neem gas terug en ontspan je. Doe ademhalings- of yoga oefeningen en zorg voor voldoende nachtrust. Neem een adempauze, vakantie of sabbatical.
• Wandel in de natuur, laat je masseren, bezoek een sauna, eet bewust en gezond.
• Verdeel een grote klus in kleinere stukjes. Stel prioriteiten.
• Lucht je hart bij vrienden en vraag steun in je netwerk.
• Denk positief, visualiseer en verwacht dat je met de stroom mee gaat.
• Zoek situaties op waar mensen plezier maken en doe waar je energie van krijgt.
• Zorg voor geestelijk voedsel en breng spiritualiteit in de praktijk door bewust zijn, zelfreflectie, meditatie, intervisie en studie. Wees een inspiratiebron voor jezelf: ontdek
en gebruik je talenten, volg je passie, dat wat jouw leven zin geeft.
Voorbeelden van externe en interne stressoren
Externe oorzaken | Interne oorzaken |
Te veel werk en overwerk | Te loyaal naar de werkgever, geen notie van tijd, Niet kunnen voldoen aan eisen en verwachtingen van de buitenwereld; behoefte om te presteren |
Regelmatig onderbrekingen en verstoringen | Moeite met nee- zeggen en grenzen stellen |
Deadlines en wachten op anderen | Conflicten vermijden, gebrek aan assertiviteit, afhankelijk opstellen |
Onvoldoende tijd voor ontspanning en pauzes | Te groot verantwoordelijkheidsgevoel, onvervulde basisbehoeften zoals goedkeuring |
Te weinig lucht, licht, ruimte, steun of tools | Moeite iets voor jezelf te vragen, denken dat het egoïstisch is |
Altijd bereikbaar moeten zijn | Anderen niet willen teleurstellen, pleasen |
Crisissituaties, grote risico’s of belangen | Denken dat je sterk moet zijn, alles alleen willen doen |
Onaangename zaken uitvoeren, onopgeloste meningsverschillen | Aandacht krijgen door klagen, denken in gelijk hebben en iemand de schuld geven |
Te veel informatie, e-mails, papierwerk | Alles belangrijk en urgent vinden, grenzeloos alles willen weten, afhandelen en doordraven |
Veel veranderingen, veel onbekende zaken | Onvrede als resultaat/oplossing niet in zicht is, emotioneel reageren, eerst zien dan geloven |
Verlies, ziekte of dood dierbare | Behoefte aan controle, moeite met loslaten |
Fysieke kwetsbaarheid, ziekte | Gezondheid gelijkstellen met geen fysieke klachten, lichaam zien als lastpak |
Problemen in gezin: verhuizing, ziekte, ruzie, scheiding, disfunctioneren, gebrek aan geld, ontslag, werkloosheid | Moeite met omgaan met tegenslag en teleurstelling, bang om gekwetst te worden |
Lawaai, stank, verbouwing in de omgeving | Vechten tegen onrecht. |
Afwijzing bij sollicitatie, op het werk | Onzekerheid, twijfel over richting, kwaliteiten, aanpak e.d. |
Job-rotation: weer een nieuwe leidinggevende, weer andere collega’s…. | Gevoelens zoals schuld, schaamte, onmacht, moedeloosheid, zinloosheid, boosheid, frustratie, gebrek aan eigenwaarde, faalangst |
Te groot sociaal netwerk, teveel hobby’s, combinatie werk, studie, gezin e.d. | Aan verwachtingen van anderen willen voldoen |
Laatste berichten van Mariska Jak (toon alles)
- Hoe herken je je valse wil en herwin je je authentieke wil? - 21 november 2024
- Ontdek welke krachten jouw keuzes beïnvloeden - 21 november 2024
- Mini-meditatie: Heling van je gekwetste innerlijke kind (duur audio: 8 minuten) - 20 november 2024