Wijsheid zorgt voor een evenwichtiger leven: 11 tips
Kennis is alles wat je weet over een onderwerp: dan word je gezien als een expert of specialist. Andere woorden voor kennis zijn begrip, besef, bewustzijn, bedrevenheid en bekwaamheid. Kennis is de basis van wijsheid, ervaring en innerlijk weten helpen bij de ontwikkeling van wijsheid.
In dit artikel vind je een toelichting op het begrip ‘levenswijsheid’ en een praktisch hulpmiddel om ermee aan de slag te gaan. Deze leidraad is gebaseerd op mijn visie maar ik heb de wijsheid niet in pacht. Haal eruit wat resoneert en waar je een goed gevoel bij hebt. Het zou mooi zijn als je ervan kunt profiteren. (Waar in de tekst hij/hem staat, wordt ook zij/haar bedoeld.)
A. Wat is levenswijsheid?
De Fransen noemen dit ‘savoir vivre’: weten te leven of de levenskunst verstaan. Het is meer dan het tonen van ‘goede manieren’: beleefd, fatsoenlijk, correct, tactvol.
Wijsheid ontwikkelen is de Spelregels van het leven onder de knie krijgen en daar ben je nooit klaar mee. Het is alsof er steeds nieuwe stukjes bij de levenspuzzel worden gelegd waardoor je weer een ander perspectief en inzicht krijgt. Wijsheid impliceert het vermogen om in alle omstandigheden adequaat te oordelen en adequaat te handelen. Adequaat oordelen: wat het beste, ethisch en ecologisch verantwoorde en duurzame is (d.w.z. goed voor anderen en het groter geheel, voor nu en op termijn). Adequaat toepassen: optimaal passend bij de situatie (juiste tijd, plaats, aanpak, middelen).
B. Wat zijn misvormingen van wijsheid?
Wat is wijsheid niet en waar houdt het op? Eerst zie je een aantal stellingen om de meeste misverstanden over wijsheid uit de weg te ruimen. Daarna lees je de belangrijkste valkuilen van een ‘wijsneus’.
Misvattingen over wijze mensen
– Wijsheid staat niet gelijk aan het hebben van een bovenmatige intelligentie, slimheid of creativiteit. – Wijsheid kun je niet verwerven door hard te werken, te blokken en te studeren.
– Wijsheid heeft niets te maken met de boekenwijsheid van een ‘lopende encyclopedie’.
– Wijsheid is niet voorbehouden aan stamhoofden en medicijnmannen van natuurvolken.
– Wijsheid houdt niet in dat je hebt doorgeleerd, professor of coach bent of veel diploma’s hebt.
– Ook een wijs mens ondervindt tegenslag, problemen en leed in zijn leven.
– Het van oorsprong Griekse woord ‘filosofie’ betekent ‘de liefde voor wijsheid’: (‘philos’ = liefde) (‘sophia’ = wijsheid). Een filosoof is letterlijk dus iemand die van wijsheid houdt. Maar niet alle wijzen zijn ook filosofisch onderlegd.
Valkuilen van een ‘wijsneus’
Een ‘wijsneus’ of betweter gelooft ten onrechte dat hij wijs is, doet alsof hij wijs is of slaat door in het gebruik van zijn kennis of slimheid door het volgen van de ego-stem (of innerlijke criticus).
Hierna zie je veel gebruikte denkfouten met de bijhorende gedragspatronen van een ‘wijsneus’.
Misschien kun je ze koppelen aan bekende personen om een levendig beeld erbij te hebben.
– Almacht: geloven dat je alles kan doen omdat je de macht hebt.
– Alwetendheid: denken dat je alles weet of dat je de waarheid in pacht hebt.
– Boekenwijsheid: rigide toepassen van kennis, los van specifieke omstandigheden.
– Egocentrisme: realiseren van eigen belangen via leugens en manipulatie.
– Eigenwijsheid: advies van anderen negeren waardoor acceptatie van besluiten ontbreekt.
– Onkwetsbaarheid: ervan uitgaan dat je overal mee weg kan komen.
– Onrealistisch optimisme: denken dat je zo wijs bent dat je alles kunt bereiken.
C. Over welke kwaliteiten beschikt een wijs mens?
Wat zijn de belangrijkste kwaliteiten die aan wijze personen worden toegedicht?
Gezond verstand
Een wijs mens beschikt over gezond verstand. Het geestelijke vermogen tot denken, begrijpen en leren en het gebruik van cognitieve processen die nodig zijn voor kennisverwerving en kennismanagement. Denk hierbij aan onderscheidingsvermogen, analyseren, abstraheren, combineren, redeneren, reflecteren, onthouden en filosoferen.
Innerlijk weten
Innerlijk weten kun je vertalen als het spirituele weten. Dat komt van binnenuit in de vorm van ideeën, ingevingen, inspiratie, lucide dromen en intuïtief weten.
De liefdevolle oneindige ziel verzamelt wijsheid door verschillende keren naar de aarde terug te keren om waardevolle ervaringen op te doen en te integreren. Dat verklaart deels ook dat sommige kinderen al vroeg wijs kunnen reageren en volwassen mensen zonder studies of kennis toch beschikken over de nodige levenswijsheid. Ze staan meer open voor het innerlijk weten doordat ze dicht bij zichzelf blijven en afstand kunnen nemen van prikkels, invloeden en afleiding van buitenaf.
De meeste mensen verliezen bij de geboorte het contact met dit innerlijk weten. Het kan de ziel belemmeren bij het opdoen van de gewenste levenslessen. Dat innerlijk weten komt tijdens je leven stukje bij beetje terug (= her-inneren) wanneer je je daarvoor openstelt. Afstand, ruimte, stilte (in je hoofd), meditatie en contemplatie helpen daarbij.
Luisterend oor
Een wijs iemand heeft mensenkennis, kan goed actief luisteren en zich verplaatsen in anderen om situaties vanuit diverse perspectieven te zien.
Ruimdenkend
Een wijs mens beseft dat zijn kennis beperkt is en fragmentarisch binnen het grote geheel. Hij is zich bewust van zijn eigen menselijkheid en aandeel in situaties. Bescheidenheid, relativeringsvermogen en een open geest zijn kwaliteiten die hiermee zijn verbonden.
Kritisch en onbevangen
Een wijs persoon zal niet snel volgen en is moeilijk te beïnvloeden en manipuleren. Vanuit een kritische en onbevangen opstelling is hij gewend om zaken te doorgronden alvorens te reageren. Bewust, doelgericht en kritisch waarnemen, experimenteren, onderzoeken en reflecteren horen daarbij.
Authenticiteit
Een wijs iemand leeft zijn eigen waarden, is integer en congruent (het denken, voelen en doen zit op één lijn). De wijze vertrouwt op zijn eigen wijsheid en brengt de levenskunst op een natuurlijke en liefdevolle manier in de praktijk.
D. Wat is de zin van wijsheid?
Wat zijn de voordelen van levenswijsheid voor jezelf en voor je omgeving?
Evenwichtiger leven
Door je wijsheid te ontwikkelen word je flexibeler, vrijer en effectiever in het omgaan met situaties, dilemma’s, problemen en levensvraagstukken van lief en leed. Hoe meer je weet ‘hoe de hazen lopen’, wat werkt, klopt of acceptabel is, des te eenvoudiger kun je adequate keuzes maken. Dat zorgt voor een evenwichtiger leven.
Rust en ruimte
Wanneer je gewend bent om je oordeel op te schorten om eerst grondig onderzoek te doen naar factoren die met een situatie samenhangen, is er meer rust en ruimte. Je kunt bijvoorbeeld zaken vanuit diverse kanten bekijken, je brein tijd geven om info te verwerken en ideeën te laten rijpen.
Zelfvertrouwen
Een wijs persoon heeft weet van de belangrijke levensvraagstukken. Zijn uitspraken en handelen worden als waardevol gezien. Hij wordt vaak gevraagd voor advies, mediation en onderwijs. Dat vergroot het zelfvertrouwen.
Creativiteit
Een wijs persoon gaat uit van diversiteit, stapt gemakkelijk uit geijkte patronen, standaard kaders en gebaande paden. Dat vergroot zijn creatieve vermogen.
Relativeren en accepteren
De wijze beseft dat het leven bestaat uit polariteiten en dat maakbaarheid een illusie is. Hij houdt rekening met de onzekerheid, onvoorspelbaarheid, onbeheersbaarheid, imperfectie van het leven en de grilligheid van de mens. Hij is niet zo snel uit het lood geslagen en kan problemen goed relativeren en accepteren zoals ze zijn.
Kwaliteit van leven
Een wijs mens kent zichzelf goed en kan mede daardoor goed voor zichzelf zorgen en voorzien in eigen behoeften en wensen. Dat verhoogt de kwaliteit van je leven.
Zinvol leven
Een wijs iemand doet meestal ook iets zinvols met zijn wijsheid door het benutten van zijn talent, netwerk, bekendheid, invloed en geld voor een goed doel (welzijn mensen, heling natuur, herstel onbalans samenleving). Het geeft energie, tevredenheid en een vervuld gevoel.
E. Hoe ontwikkel je eigen wijsheid? 11 tips
Wat doen mensen in het algemeen om wijzer te worden? Hoe hebben wijze mensen hun wijsheid ontwikkeld? Vanuit deze vragen heb ik een aantal tips verzameld die je kunt gebruiken om wijsheid te ontwikkelen. Lees ze eerst eens door en kies dan 1 of 2 aandachtspunten voor jezelf om mee aan de slag te gaan en te ervaren wat het je oplevert. Neem de tijd.
- Voed en verrijk je geest
Voed en verrijk je geest met nieuwe kennis door te leren via onderwijs, ondervinding, observatie, onderzoek en ontwikkeling. Verzamel bewust, doelgericht en selectief informatie. Kijk op internet, luister naar verhalen van ervaringsdeskundigen, lees boeken en volg cursussen. - Treed buiten kaders, sta open voor verandering
Ga op avontuur, onderneem, experimenteer, wees creatief en doe dingen die je nog nooit hebt gedaan. Activeer je nieuwsgierigheid en moed om met enge, lastige of vreemde situaties om te gaan. - Ga uit van diversiteit, leer van anderen
Besef dat iedereen zijn eigen werkelijkheid creëert en deze op een subjectieve manier inkleurt. Ontmoet en praat met mensen van diverse achtergronden en ontdek wat je van ze kunt leren. Zet je (voor)oordelen aan de kant, stel je open op en luister actief naar de ander om de ander beter te kunnen begrijpen en je perspectieven te verbreden. Wissel gedachten; gevoelens, kennis en ervaringen uit met andere mensen. Stel open en kritische vragen, vraag door en toets totdat je iets begrijpt. - Streef naar diepgang en ontdek wat klopt
Baseer je mening niet op wat anderen vinden of wat populair lijkt. Waak voor te snel oordelen en zwart-wit denken; onderzoek en verifieer informatie waar je gebruik van maakt. Waak voor manipulatie, nepnieuws, onjuiste informatie, verpakte reclameboodschappen. - Reflecteer en stel leerdoelen
Reflecteer op persoonlijke ervaringen: analyseer een situatie door deze te plaatsen in de context, onderzoek je rol en taak daarin, je motivatie, gedachten, je gevoel en het resultaat. Je kunt leren van succes, maar nog meer van falen. Formuleer leerdoelen om in de praktijk te brengen. Niet om alles perfect te doen, maar om juist te oordelen en handelen en zo een goed mens te zijn. - Communiceer kernachtig en helder
Werk aan je communicatieve vaardigheden. Leer om relevante, praktisch toepasbare informatie te geven en deze kernachtig en bondig te formuleren. Check hoe dit wordt ontvangen en begrepen zodat je de info eventueel nog kunt aanvullen of aanpassen. - Zie de mens in iedereen
Plaats je ouders, leraren en wijze mensen in je omgeving niet op een voetstuk. Probeer altijd iemands menselijke kant te zien. Accepteer dat zij ook fouten maken en vergeef ze. Niemand is onfeilbaar. Iedereen is perfect door zijn imperfectie. Waak voor goeroes die hun geloof en waarheid opleggen en je proberen te misbruiken voor eigen voordeel. - Toon bescheidenheid en kwetsbaarheid
Zelfkennis is een voorwaarde voor wijsheid: (er)ken je krachten maar ook je beperkingen. Stel je kwetsbaar op als je hulp nodig hebt, als je het niet weet of als je je hebt vergist. Bescheidenheid siert de mens en kwetsbaarheid opent het hart. - Neem weloverwogen besluiten
Neem de tijd om na te denken over een situatie voordat je een mening vormt of besluit neemt. Denk na over de voor- en nadelen, over de gevolgen voor betrokkenen, ook op de langere termijn. Praat met ervaringsdeskundigen of vraag advies van een wijs persoon. Onderzoek het vraagstuk vanuit verschillende kanten. - Gebruik je ‘ik-filter’
Laat je niet manipuleren en blijf niet steken in het blind volgen van waarden die je van anderen hebt meegekregen. Ontdek wat jij belangrijk vindt in je leven, de waarden die goed voelen en bij jou passen. Toets besluiten die je gaat nemen eerst aan je eigen waarden, je geweten, je intuïtie en je gevoel en laat je niet verleiden om daarvan af te wijken. - Geef en volg het goede voorbeeld
Je kunt wijsheid niet doorgeven maar wel voorleven. Probeer te leven in overeenstemming met je eigen wijsheid. Doe net als degene die voor jou de personificatie van wijsheid is. Bijvoorbeeld de Dalai Lama, Nelson Mandela of een wijs persoon in je buurt. Lees dit artikel eens over de levenslessen van Gandhi.
Laatste berichten van Mariska Jak (toon alles)
- Hoe herken je je valse wil en herwin je je authentieke wil? - 21 november 2024
- Ontdek welke krachten jouw keuzes beïnvloeden - 21 november 2024
- Mini-meditatie: Heling van je gekwetste innerlijke kind (duur audio: 8 minuten) - 20 november 2024
