Vergroot je veerkracht: proces van vastlopen naar vooruitgang
Het leven bestaat uit momenten en periodes van ups en downs. De vreugdevolle tijden kunnen je verblijden, opladen en oplichten. Hoe meer je je hart daarvoor openstelt, des te meer kun je ervan genieten. Voor het omgaan met tegenslagen, tegenvallers, mislukkingen en moeilijkheden, is dat een ander verhaal. Er is geen universele tovertruc die je helpt om dit soort uitdagingen te meesteren. Het is meer een samenstel van kwaliteiten die je in de loop van je leven kunt ontwikkelen en verfijnen. De gemeenschappelijke noemer heet ‘veerkracht’. Daarbij gaat het niet enkel om het adequaat omgaan met tegenvallers en onprettige veranderingen, maar ook om hiervan te leren en te profiteren zodat je er sterker en wijzer uitkomt. Wil je daadwerkelijk je veerkracht vergroten, pak dan meteen pen en papier en noteer bij het doorlezen van de tekst wat voor jou belangrijke verbeterpunten zijn in dit kader. Aan het einde van dit artikel vind je een aantal zelfreflectievragen om ermee aan de slag te gaan.
1. Welke kwaliteiten geven je veerkracht?
Hier zijn twintig kwaliteiten die onder veerkracht vallen, gerubriceerd in vijf thema’s, elk met een korte toelichting:
Emotioneel evenwicht
Vermogen om een emotionele onbalans te herkennen en herstellen bij uitdagende situaties.
Zelfbewustzijn: inzicht in je eigen emoties, gemoedstoestanden, fysieke reacties en gedrag.
Emotionele intelligentie: je vermogen om emoties te voelen, accepteren, hanteren en reguleren.
Geduld: je capaciteit om rustig te blijven en te wachten, ondanks onzekerheden, onmacht ed.
Stressmanagement: stressfactoren en -signalen herkennen, stress vermijden of verminderen en effectief ermee omgaan. Tips
Mentale flexibiliteit
Capaciteit om je geest open te houden voor nieuwe ideeën, veranderingen te accepteren en je gedachten, gedrag en verwachtingen aan te passen aan gewijzigde omstandigheden.
Accepteren: de realiteit van de situatie erkennen zonder weerstand of verzet.
Aanpassingsvermogen/flexibiliteit: je denkwijze en gedrag aanpassen aan gewijzigde omstandigheden. Snel en soepel omgaan met onverwachte wendingen en obstakels.
Loslaten: je gedachten over en grip op dingen die je niet meer dienen of die je niet kunt veranderen/beïnvloeden, laten gaan en stoppen als iets niet meer goed voelt. Tips.
Probleemoplossend vermogen: een probleem vanuit meerdere invalshoeken benaderen en creatief zijn om tot een geschikte oplossing te komen. Tips
Optimisme en hoop
Behouden van een positieve en hoopvolle kijk, ondanks turbulente tijden.
Positief: een positieve instelling behouden, mentale blokkades aanpakken en een betere toekomst verwachten. Tips
Dankbaarheid: het waarderen van de goede dingen in het leven, juist ook bij tegenspoed.
Humor: de humor van uitdagende situaties zien om spanning te reduceren.
Relativeren: problemen in een breder kader plaatsen waardoor je je minder overweldigend voelt.
Zelfontwikkeling en zelfzorg
Investeren in persoonlijke groei en welzijn om beter met uitdagingen te kunnen omgaan.
Leervermogen: het leren van ervaringen en deze kunnen toepassen in andere situaties.
Zelfvertrouwen: het geloof in eigen capaciteiten en (veer)kracht.
Zelfzorg: actief zorgen voor je fysieke en geestelijke welzijn door een gezonde leefstijl aan te houden.
Mindfulness: bewust in het moment zijn, met aandacht voor je wat er is en wat er gebeurt in en om je heen, zonder in een oordeel te blijven hangen. Tips
Sociale en spirituele ondersteuning
Belang hechten aan sociale steun en spiritualiteit voor verbinding en hulp in pittige perioden.
Sociaal netwerk: het onderhouden van een ondersteunende supportgroep (familie, vrienden, gemeenschap) die je kunnen troosten, bijstaan en stimuleren om door te gaan.
Doorzettingsvermogen: vasthoudend en volhardend zijn bij tegenslag, andere wegen proberen.
Levenswijsheid: het ontwikkelen van inzicht en wijsheid door levenservaringen, contemplatie en filosofische reflectie. Tips
Spirituele overtuigingen: het toepassen van ontspanningstechnieken, meditatie, gebed en het benutten van je spirituele brein kan je richting en rust geven om weer in balans te komen. Tips
2. Vier soorten tegenslag
De duur van het terugveren na een tegenslag kan sterk variëren, afhankelijk van diverse factoren zoals de aard van de tegenslag, je persoonlijke veerkracht, de beschikbare steun en hulpbronnen en de coping-strategieën die worden ingezet. Hier zijn vier soorten tegenslagen die oplopen qua turbulentie met een indicatie van de terugveertijd:
TELEURSTELLING: denk hierbij aan kleine, kortdurende, alledaagse pech en tegenspoed zoals een vergeten afspraak, vergissing/mislukking/fout, verregende vakantie, ruzie of een verwachting die niet is uitgekomen. Het terugveren kan dan vrij snel gaan: binnen enkele uren tot een paar dagen.
TEGENSLAG: het verlies van geld, je baan, een rechtszaak, een vriend(in) of een probleem in de familie, heeft een diepere emotionele impact en vergt meer tijd om te verwerken en te herstellen. Het terugveren kan enkele weken tot enkele maanden in beslag nemen.
TELOORGANG: hiervan is sprake bij ingrijpende, grote levensveranderende drama’s en het verlies van iets waardevols. Bijvoorbeeld: overlijden dierbare, ernstige ziekte, faillissement, crisis of traumatische gebeurtenis. Het terugveren van zo’n tranendal duurt vaak maanden tot jaren en kan een blijvende impact hebben. Het vereist intensieve emotionele verwerking en professionele ondersteuning. Het terugveren en herstellen is vaak een proces dat geleidelijk verloopt in stapjes.
TRAGEDIE: bij terugkerende, langdurige of chronische teloorgang zoals langdurige werkloosheid, ziekte en schulden, kan het terugveren zelfs een voortdurend proces zijn. Je kunt jezelf niet aan je eigen haren uit het moeras trekken. In dit soort gevallen is het belangrijk om alle hulp die je nodig hebt te vragen en aanvaarden. Bij dit soort droevige toestanden is een sterk sociaal team nodig om de persoon liefdevol te steunen en maatregelen te nemen om voldoende levenskwaliteit te borgen.
3. Misvattingen over veerkracht
Hierna zie je enkele veelvoorkomende misvattingen over veerkracht. Het kan je een realistischer beeld geven over de betekenis:
Veerkracht hebben betekent dat je nooit moeilijkheden ervaart: veerkrachtig zijn betekent niet dat je nooit tegenslagen meemaakt. Het gaat erom hoe je met die tegenslagen omgaat en hoe je jezelf daarna weer herstelt.
Veerkracht is een aangeboren eigenschap: hoewel sommige mensen misschien een natuurlijke neiging tot veerkracht vertonen, is het grotendeels een mix van competenties die je tijdens je leven ontwikkelt door o.a. het opdoen van ervaring en zelfreflectie. Je vermogen tot veerkracht hangt niet af van je intelligentieniveau of fysieke kracht. Neurowetenschap toont aan dat je je hersenen kunt trainen om gewoonten en reactiepatronen te veranderen. Dit is goed nieuws, want het betekent dat iedereen veerkracht kan ontwikkelen.
Veerkrachtige mensen zijn altijd positief: veerkracht gaat niet alleen over het hebben van een positieve houding, maar ook over het erkennen van negatieve emoties en deze op een gezonde manier verwerken. Het gaat erom een balans te vinden tussen optimisme en realisme.
Veerkracht betekent bij tegenslag gewoon doorgaan: veerkrachtig zijn betekent niet altijd doorgaan ondanks alles. Het kan ook inhouden dat je jezelf toestaat om te rusten, hulp te vragen en je emoties te uiten wanneer dat nodig is.
Veerkrachtige personen zijn onkwetsbaar: niemand is immuun voor pijn, verdriet of tegenslagen. Veerkracht gaat eerder over het vermogen om terug te veren na moeilijke situaties, zelfs als je geraakt bent.
4. Aan de slag
Tijdens tegenspoed, een drama of een schok, is het moeilijk om na te denken over de beste manier om hiermee om te gaan. Daarom is het zinvol hierover te reflecteren wanneer je daar de ruimte voor hebt. Hier zijn vier taken die je direct in het onderwerp trekken en stimuleren om ermee aan de slag te gaan:
- Er is geen magische methode om je veerkracht in één klap te versterken. Je kunt wel van elke klap leren. Breng de belangrijkste klappen die je in je leven hebt ervaren in kaart en geef aan om welk soort tegenslag het gaat. Geef vervolgens aan hoe lang je nodig hebt gehad om terug te veren en welke specifieke kwaliteiten je daarbij hebben geholpen. Ten slotte geef je aan wat je ervan hebt geleerd: kernboodschap, inzicht of levensles. Wanneer je hiermee klaar bent, doe je hetzelfde voor de belangrijkste positieve ervaringen. Welke conclusies kun je uit deze exercitie halen?
- In welke mate ben je stressbestendig: ben je in het algemeen weinig, matig of zeer gestrest? Wat zijn jouw signalen van stress: fysiek, emotioneel, gedragsmatig? Wat is meestal de impact van stress op de verschillende gebieden van je leven (relaties, werk, gezondheid ed.)?
Stress maakt je moe en is schadelijk voor je lichaam en geest. De Stress Kompas geeft je inzicht in jouw stressfactoren, jouw energiegevers en hoe jij kunt ontstressen. Open de stresskompas en ga ermee aan de gang. Doe er je voordeel mee. - Het hebben en onderhouden van een sterk sociaal netwerk is belangrijk. Bij wie kun jij terecht als je in moeilijkheden zit, problemen hebt of een crisis ervaart? Maak eens een lijstje en noteer de namen van betrouwbare personen op wie je in nood kunt rekenen. Schrijf erbij voor wat voor soort hulp of steun je bij hen kunt aankloppen.
- Het beeld
van veerkracht is de ‘stuiterende bal’. Een veerkrachtig persoon zal terugveren na een tegenslag terwijl iemand die onvoldoende veerkracht heeft een groter risico loopt om in te storten na een crisis. Wat zijn voor jou goede redenen om je veerkracht te vergroten? Wat is voor jou de top drie van eerdergenoemde kwaliteiten waardoor je snel en met weinig inspanning je veerkracht kunt versterken? Hoe kun je deze kwaliteiten stap voor stap in praktijk brengen? Welke aanpak past bij jou? Maak een plan voor jezelf waardoor je zicht hebt op je doelen, de praktijksituaties waarin je gewenst gedrag wilt oefenen en ondersteunende maatregelen die je daarbij kunnen helpen inclusief een maatje waarmee je je ervaringen kunt delen.
- Verdiep je in het thema en lees meer artikelen hierover: Hoe word ik veerkrachtiger: buigen zonder breken ** Hoe ga ik om met een grote teleurstelling, crisis of tegenslag: positief denken helpt ** Tegenslag kans tot verrijking ** Hoe kan ik omgaan met stressvolle situaties.
Hulp nodig?
Ik ondersteun je graag bij het vergroten van je veerkracht en het leren omgaan met uitdagende situaties. Aarzel niet om mij te bellen voor een direct en helder antwoord op je levensvragen.
Je kunt mij ook op afstand raadplegen via videobellen. Afspraak maken: mail naar mariska@poortnaargeluk.nl of via het aanvraagformulier op mijn website.
Laatste berichten van Mariska Jak (toon alles)
- Hoe herken je je valse wil en herwin je je authentieke wil? - 21 november 2024
- Ontdek welke krachten jouw keuzes beïnvloeden - 21 november 2024
- Mini-meditatie: Heling van je gekwetste innerlijke kind (duur audio: 8 minuten) - 20 november 2024
