Ontdek emoties en emotionele blokkades: deel 2
Dit is een vervolg op deel 1.
7. Wat is de invloed van behoeften?
Wat zijn basisbehoeften?
Gedragswetenschapper Maslow (1908-1970) heeft de basisbehoeften in beeld gebracht in de vorm van een piramide. Maslow stelt dat je pas toekomt aan een behoefte op een hoger niveau als de lagere behoeften in de hiërarchie zijn bevredigd. Als je bijvoorbeeld geniet van kunst in een museum en je krijgt honger, zul je die eerst willen stillen voordat je meer kunstwerken gaat zien. De behoeftepiramide van Maslow bestaat uit de volgende acht lagen:
- Lichamelijke behoeften zoals honger, dorst, ontlasting, slaap en beweging. Maar ook de behoeften aan seks en comfort.
- Behoeften aan veiligheid, zekerheid: huis, werk, relaties en de orde van een groep.
- Behoefte aan sociaal contact, vriendschap en liefde van familie en vrienden.
- Behoefte aan waardering, erkenning en goedkeuring van collega’s en vrienden.
- Cognitieve behoeften zoals willen weten, begrijpen, kennis vergaren.
- Esthetische behoeften aan schoonheid, symmetrie en kunst.
- Behoeften aan zelfontplooiing, zelfverwezenlijking en geestelijke groei.
- Behoefte aan transcendentie op het bovenmenselijke gebied.
Hoe zetten behoeften je aan tot gedrag?
We worden in ons doen en laten door onze behoeften gedreven en deze kunnen veranderen in de tijd. Vivian had een goede positie als manager. Ze werd gedreven door haar behoefte aan erkenning. Na een ziekte kwam ze erachter dat ze dit niet meer wilde. Ze zocht een baan die haar in staat stelde te zorgen voor haar fruitboomgaard. Zij haalt daar veel voldoening uit en is nu meer tevreden over de invulling van haar leven.
Weet je nog welke behoeften er achter de aanschaf van je auto zaten? Meestal koop je een auto omdat je je wilt verplaatsen. Maar deze behoefte is niet doorslaggevend bij de keuze van je auto. Vaak speelt de waardering van anderen een rol. De mate van succes wordt dan gekoppeld aan het rijden in een Mercedes of Porsche. Om veiligheidsredenen kies je misschien een Volvo of Audi. Maar als je behoefte aan avontuur de boventoon voert, koop je wellicht een Jeep of cabrio.
Waarom zorgt begeerte voor een emotionele blokkade?
Begeerte is een vurig verlangen naar iets dat je nog niet hebt waardoor je niet tevreden bent met wat er nu is. Het verlangen naar immateriële zaken zoals schoonheid, wijsheid en liefde kun je zonder emotionele problemen bevredigen. Dit komt omdat deze waarden overeenstemmen met je ware zelf. Het verlangen naar tijdelijke, materiële zaken kun je echter nooit bevredigen; het neemt alleen maar toe. Je hebt daar nooit genoeg van. Je verlangen groeit uit naar begeerte en je zoekt steeds andere wegen om toch je behoeften te bevredigen. Het gevolg van begeerte is lijden waardoor emotionele blokkades ontstaan. Je hoeft je behoeften of verlangens niet te ontkennen maar het gevoel van tekort of begeerte moet je loslaten.
Hoe ontstaan gekwetste ‘innerlijke kinderen’?
Als kind kun je je eigen basisbehoeften niet vervullen; je bent afhankelijk van je opvoeders. Je hebt de behoefte aan veiligheid, zekerheid, liefde, controle en goedkeuring. Onder goedkeuring vallen allerlei andere behoeften zoals aandacht, aanmoediging, acceptatie, begrip, bevestiging, bewondering, geruststelling, respect, vertrouwen, waardering en zorg.
Als deze basisbehoeften in je eerste jaren als kind zijn vervuld, voel je je geliefd. Je hebt dan de meeste kans zelfverzekerd door het leven te gaan en een geestelijke onbalans weer snel te herstellen. Maar het kan ook zijn dat je gefrustreerd werd in je behoeftebevrediging door de grenzen die je ouders stelden. Je mocht dit niet en dat niet en werd steeds op je vingers getikt. Als een behoefte niet wordt bevredigd en je dit niet accepteert, creëer je een gekwetst innerlijk kind dat wordt ‘bevroren’. Zo’n gekwetst innerlijk kind wordt meestal onbewust door een klein voorval geactiveerd en duidt op een schaduwkant. Het kan je terroriseren totdat je het erkent en het geeft wat het mist. De stem van een innerlijk kind kan bijvoorbeeld zeggen: ‘ik ben niet goed genoeg’ of ‘als ik maar alles voor hem doe, dan is hij wel lief voor mij’. Zolang je de vervulling van je basisbehoeften buiten jezelf zoekt, maak je je afhankelijk van anderen. Als je eigenliefde groot genoeg is, kun je al deze behoeften in jezelf vervullen.
8. Heb je een gebrek aan eigenwaarde?
De meeste mensen hebben een innerlijk kind met een gebrek aan eigenwaarde. Dat kind doet er alles aan om gezien en bevredigd te worden. Je kunt aan je gedrag herkennen of dat bij jou ook zo is. Gedragsindicatoren voor een gebrek aan eigenwaarde of -liefde kun je in twee categorieën onderverdelen. Aan de ene kant zijn dat de gedragingen waarbij je jezelf op de voorgrond plaatst en ophemelt ten koste van een ander. En aan de andere kant zijn dat de gedragingen waarbij je jezelf op de achtergrond houdt en ondergeschikt maakt aan een ander.
IK & de ander: je plaatst jezelf boven de ander
- Nadrukkelijk aanwezig zijn.
- Liegen, opscheppen of de waarheid over jezelf verfraaien.
- Manipulatief, competitief en overheersend handelen.
- Het beter weten, gelijk willen hebben.
- Ongevraagd adviseren of verbeteren van anderen.
- Roddelen en kwaad spreken over anderen.
- Opleggen van eigen normen en waarden.
- Ontkennen van gevoelens, behoeften en wensen van anderen.
- Goed doen en je daarop voorstaan.
De ANDER & ik: je plaatst jezelf onder de ander
- De schuld buiten jezelf zoeken vanuit slachtofferschap en klagen.
- Geen nee kunnen zeggen en jezelf wegcijferen.
- Onderdrukken van eigen gevoelens, behoeften en wensen.
- Bang zijn fouten te maken of uitstellen.
- Erg je best doen om status, rijkdom of diploma’s te krijgen.
- Geen geld durven vragen voor diensten of producten.
- Snel geraakt zijn door opmerkingen.
- Aanbidden van een goeroe, leer of filosofie.
- Jezelf weinig genot, ontspanning of comfort toestaan.
- Je identiteit aan je werk ontlenen en workaholisme.
9. Hoe ontstaat weerstand tegen verandering?
Emoties die je dwarszitten ervaar je als weerstand. Vooral veranderingsprocessen roepen veel weerstand op; mensen willen niet veranderen en zeker niet veranderd worden. De weerstand bij verandering loopt op als je er niets aan doet. Het begint bij een vraag om informatie en groeit uit tot een twijfel. Later kan het overslaan naar een bezwaar en eindigen in een schijnbaar onoverkomelijke drempel. Hoe eerder je deze vormen van weerstand bij jezelf accepteert en onderzoekt, des te gemakkelijker is het emoties te erkennen en te verwerken. Daardoor voorkom je het ontstaan van emotionele blokkades. Als je een gevoel van weerstand bij verandering ervaart, onderzoek dan welke gedachten je daarover hebt, welke behoeften niet worden vervuld en welke verlangens je hebt.
De meeste gedachten over weerstand bij verandering zijn niet juist. Kijk maar eens naar de volgende mythen over weerstand tegen verandering:
- weerstand is negatief;
- weerstand ontstaat door toedoen van een ander;
- weerstand moet je onderdrukken;
- weerstand kun je voorkomen;
- weerstand ontstaat alleen als de verandering niet zorgvuldig is gepland;
- weerstand is een uiting van demotivatie.
Het zijn mythen omdat het tegendeel waar is. Weerstand is menselijk en rijk aan betekenis. Het wordt pas negatief als je er niets mee doet en het laat uitgroeien tot een blokkade.
Laatste berichten van Mariska Jak (toon alles)
- Hoe herken je je valse wil en herwin je je authentieke wil? - 21 november 2024
- Ontdek welke krachten jouw keuzes beïnvloeden - 21 november 2024
- Mini-meditatie: Heling van je gekwetste innerlijke kind (duur audio: 8 minuten) - 20 november 2024
